Mục tiêu, mô hình tổ chức và phương pháp quản trị sản xuất trong doanh nghiệp

1. Quản trị sản xuất là gì?

Quản trị sản xuất (Production Management) là tổng hợp quá trình hoạch định, tổ chức triển khai và kiểm tra hệ thống sản xuất của doanh nghiệp, trong đó yếu tố trung tâm là quản trị quá trình biến đổi nhằm chuyển hóa các yếu tố đầu vào thành các yếu tố đầu ra nhằm thực hiện những mục tiêu định trước.

Đồng thời tổ chức thực hiện, phối hợp với chúng để chuyển hóa ra thành những sản phẩm vật chất – dịch vụ có hiệu quả vượt trội, đáp ứng lợi ích hoặc mục đích sử dụng của con người.

Nói một cách đơn giản hơn thì quản trị sản xuất là một tập hợp các hoạt động bao gồm: lập kế hoạch, điều phối, giám sát, kiểm soát và ra quyết định liên quan đến nguồn lực và đầu ra của một quá trình sản xuất.

Điều này kết hợp giữa 6 yếu tố chính là tiền tệ, con người, vật liệu, máy móc, thị trường và phương pháp.

2. Mục tiêu về quản trị sản xuất

Mục đích chính của quản trị sản xuất là sản xuất các sản phẩm và dịch vụ có chất lượng, đúng số lượng, đúng chi phí và thời gian. Nâng cao hiệu quả của tổ chức bằng cách đảm bảo sử dụng tối ưu các nguồn lực sẵn có của sản xuất, là mục tiêu cuối cùng của quản trị sản xuất. Các mục tiêu chính trên được mô tả chi tiết như sau:

Sản xuất hàng hóa & dịch vụ đảm bảo chất lượng

Chất lượng sản phẩm được quyết định bởi nhu cầu của khách hàng. Các bộ phận kỹ thuật, thiết kế có nhiệm vụ chuyển các yêu cầu của khách hàng thành các thông số kỹ thuật của sản phẩm. Các thông số kỹ thuật này được chuyển thành các mục tiêu mà bộ phận sản xuất của một tổ chức có thể đo lường và đạt được. Chất lượng cuối cùng của sản phẩm được xác định và cần phải duy trì sự cân bằng hợp lý giữa chất lượng sản phẩm và chi phí sản xuất.

Sản xuất với số lượng thích hợp

Quản trị sản xuất phải đảm bảo rằng doanh nghiệp của mình đang sản xuất các sản phẩm và dịch vụ với số lượng phù hợp theo nhu cầu của thị trường.

Nếu như nhu cầu sử dụng ít mà sản lượng sản phẩm lại nhiều hơn sẽ gây ra tình trạng tắc nghẽn vốn tồn kho. Ngược lại nếu như cầu sử dụng nhiều mà sản lượng lại ít thì sẽ gây ra sự thiếu hụt. Vì vậy việc quyết định số lượng phù hợp là vô cùng cần thiết.

Tối ưu hóa chi phí sản xuất

Chi phí sản xuất được xác định trước khi sản xuất bất kỳ sản phẩm nào. Quy trình sản xuất phải được thực hiện trong giới hạn các chi phí sản xuất đã được xác định trước.

Giữ khoảng cách chênh lệch giữa chi phí tiêu chuẩn và chi phí sản xuất thực tế ở mức tối thiểu cũng là nhiệm vụ trọng tâm của quản trị sản xuất.

>> Tìm hiểu ngay khóa học CPO - Giám đốc sản xuất chuyên nghiệp.

Đảm bảo sản xuất hàng hóa đúng tiến độ

Tiến độ quy trình là thước đo để xác định hiệu quả của sản xuất. Tuy nhiên vẫn còn nhiều yếu tố gây ảnh hưởng đến tiến độ này, như thiếu nhân lực, chậm trễ trong việc cung cấp nguyên liệu, máy móc hỏng hóc,… Tất cả yếu tố này sẽ ảnh hưởng xấu đến việc hoàn thành sản phẩm đúng thời hạn.

Lúc này quản trị sản xuất phải lên kế hoạch cho các hoạt động khác nhau liên quan đến sản xuất. Ngoài ra, trong trường hợp tìm thấy bất kỳ sự sai lệch nào; tất cả các biện pháp sửa chữa khắc phục cần thiết được đội ngũ quản lý sản xuất để loại bỏ những sai lệch đó. Điều này tạo điều kiện cho việc giữ thời gian sản xuất tổng thể ở mức tối thiểu.

Bên cạnh đó, mục tiêu của quản trị sản xuất cũng bao gồm việc cung cấp đầy đủ nhân lực; kiểm tra chất lượng và tiêu chuẩn của thiết bị và máy móc; xem xét sự sẵn có của nguyên vật liệu đúng thời hạn và đảm bảo các thông số kỹ thuật như chất lượng, kích thước, hình dạng, màu sắc…

3. Các yếu tố chính trong mô hình quản trị sản xuất

Giống như quá trình sản xuất thì quy trình quản lý cũng có nhiều bước, nhiều khâu khác nhau. Cụ thể nó sẽ bắt đầu từ giai đoạn chuẩn bị cho sản xuất đến khi thực hiện và kiểm soát quá trình sản xuất hàng hóa. Đó là:

Dự báo nhu cầu sản xuất

Đây chính là một bước đầu tiên ở trong quy trình của quản trị sản xuất. Việc dự báo này sẽ giúp cho mọi hoạt động có liên quan đến quy trình sản xuất, nhu cầu thị trường đều cần có căn cứ, có kết quả dự báo nhu cầu sản xuất.

Để giúp cho việc đưa ra những nhu cầu sản xuất một cách nhanh và chính xác nhất thì các doanh nghiệp phải tiến hành nghiên cứu thị trường, tìm kiếm sản phẩm phù hợp để sản xuất, sản xuất với số lượng bao nhiêu? Thời điểm sản xuất thích hợp khi nào?... Tất cả ta có thể thấy việc nghiên cứu thị trường đóng vai trò cực quan trọng để đưa ra được quyết định có nên sản xuất hay là không?

Thiết kế sản phẩm

Tiếp đến là quy trình xác định những yếu tố đầu vào như máy móc thiết bị, các yêu cầu về kỹ thuật và quy trình thực hiện,... Thường thì mỗi loại sản phẩm khác nhau sẽ yêu cầu những phương pháp và quy trình sản xuất khác nhau. Vì vậy doanh nghiệp cần phải thiết kế thật nhanh chóng, đáp ứng đủ cầu, tạo lợi thế cạnh tranh phù hợp với điều kiện mình đang có.

Hoạt động nghiên cứu trong thiết kế sản phẩm cùng quy trình công nghệ sẽ được thực hiện chủ yếu bởi bộ phận thiết kế sản phẩm. Tuy nhiên cũng cần có sự tham gia và điều phối của chuyên viên, cán bộ quản lý từ nhiều lĩnh vực khác nhau.

Quản lý năng lực sản xuất

Quy trình này sẽ xác định được quy mô, công suất chuyền sản xuất của doanh nghiệp. Và đương nhiên nó sẽ tác động khá lớn đến sự phát triển của họ ở trong tương lai. Theo đó việc xác định được đúng năng lực sản xuất không những giúp tiết kiệm chi phí mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất sau này.

Thêm vào đó quy mô sản xuất cũng có tác động không nhỏ đến loại hình sản xuất, sự vận hành và cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp muốn thành công phải xác định đúng đắn năng lực sản xuất của mình, phải đáp ứng được nhu cầu hiện tại và phải nắm bắt được các cơ hội kinh doanh tiềm năng trên thị trường.

Định vị cho doanh nghiệp

Định vị chính là việc lựa chọn địa điểm, vùng phân bổ sao cho đảm bảo được các mục tiêu trong chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Có thể khẳng định đây chính là một hoạt động rất ý nghĩa ở trong hoạt động quản lý, phát triển sản xuất.

Định vị doanh nghiệp còn tạo ra những lợi thế cạnh tranh trong tương lai. Muốn xác định được vị trí của mình thì bạn cần phân tích được những yếu tố từ môi trường xung quanh đã tác động như thế nào đến doanh nghiệp của mình, từ đó đưa ra giải pháp khắc phục phù hợp.

Bố trí sản xuất

Bố trị sản xuất cụ thể là việc xác định phương án trong bố trí phần mặt bằng sản xuất, máy móc phù hợp với dây chuyền sản xuất để quản lý tốt chất lượng các sản phẩm, đạt hiệu quả cao khi vận hành. Sử dụng trực quan kinh nghiệp là phương pháp bố trí sản xuất được các doanh nghiệp áp dụng nhiều. Cùng với đó là sự kết hợp những chương trình phần mềm máy tính công nghệ cao giúp xác định cũng như lựa chọn được phương pháp bố trí tối ưu nhất.

Lên kế hoạch sắp xếp nguồn lực

Yếu tố này là hoạt động dựa trên việc xác định kế hoạch trong nhu cầu quản lý sản xuất để từ đó lên kế hoạch về lao động, nguồn lực tương ứng với máy móc, nguyên vật liệu,... Việc này sẽ làm cho quá trình sản xuất được diễn ra liền mạch với mức chi phí bỏ qua thấp nhất.

Điều độ trong sản xuất

Điều độ trong sản xuất chính là toàn bộ hoạt động xây dựng trong lịch trình sản xuất, điều phối công việc theo thời gian cho từng người, từng tổ, từng nhóm. Hơn nữa cũng phải sắp xếp thứ tự các đầu công việc nào làm trước, công việc nào làm sau để hoàn thành đúng tiến độ sản xuất của doanh nghiệp.

Kiểm soát toàn bộ hệ thống sản xuất

Đó là kiểm soát hệ thống chất lượng hệ thống sản xuất và quản trị hàng tồn kho. Hai nội dung này khá quan trọng vì nếu dự trữ không hợp lý sẽ làm cho vốn bị tồn đọng, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất. Còn quản lý chất lượng với mục đích mỗi sản phẩm được sản xuất ra đều có chất lượng tốt, phù hợp với mong đợi của mọi khách hàng.

Trên đây là một số thông tin chia sẻ về quản trị sản xuất là gì và những yếu tố chính trong mô hình quản trị sản xuất của doanh nghiệp mà chúng tôi muốn chia sẻ đến với bạn đọc. Mong rằng bài viết đã mang đến cho bạn những kiến thức thực sự hữu ích nhất để từ hiểu hơn về nó, áp dụng trong công việc, trong học tập được hiệu quả nhất.

>> Học giám đốc sản xuất online mọi lúc, mọi nơi.

4. Mô hình tổ chức và quản trị sản xuất trong doanh nghiệp

Phụ thuộc vào quy mô, đặc thù ngành nghề sản xuất, mỗi doanh nghiệp sẽ có một mô hình tổ chức và quản trị sản xuất riêng biệt. Dựa theo tiêu chí về chức năng, cơ cấu tổ chức quản trị sản xuất trong doanh nghiệp sẽ có một số bộ phận chính sau:

• Bộ phận quản lý: thường là giám đốc sản xuất, trưởng phòng – phó phòng sản xuất. Đây là bộ phận đầu não của sản xuất, giữ chức năng quan trọng. Tham mưu cho Ban lãnh đạo công ty trong việc hoạch định tổ chức sản xuất, bố trí nguồn lực để đảm bảo kế hoạch mục tiêu; Khai thác và vận hành hiệu quả hệ thống dây chuyền công nghệ của công ty.
• Bộ phận sản xuất chính: Là bộ phận trực tiếp chế tạo sản phẩm chính. Tại bộ phận này nguyên vật liệu sau khi chế biến sẽ trở thành sản phẩm chính của doanh nghiệp
• Bộ phận sản xuất phụ trợ: Hoạt động của bộ phận này có tác dụng trực tiếp cho sản xuất chính, đảm bảo cho sản xuất chính có thể tiến hành liên tục và đều đặn.
• Bộ phận sản xuất phụ: là bộ phận tận dụng phế liệu, phế phẩm của sản xuất chính để tạo ra những loại sản phẩm phụ.
• Bộ phận phục vụ sản xuất: Là bộ phận được tổ chức ra nhằm đảm bảo việc cung ứng, bảo quản, cấp phát, vận chuyển nguyên vật liệu, nhiên liệu, thành phẩm và dụng cụ lao động.

5. Phương pháp quản trị sản xuất hiệu quả

Thông thường có 3 phương pháp quản trị sản xuất hiệu quả được linh hoạt áp dụng trong từng doanh nghiệp

• Phương pháp tổ chức dây truyền: Tính liên tục là đặc điểm chủ yếu của sản xuất dây truyền. Muốn đảm bảo tính liên tục, điều kiện cần thiết là phải chia nhỏ quá trình sản xuất thành từng bước công việc nhỏ theo một trình tự hợp lý nhất với một quan hệ tỷ lệ chặt chẽ về thời gian sản xuất. Mỗi nơi làm việc được phân công chuyên trách một bước công việc nhất định. Do đó, nơi làm việc được trang bị máy móc, thiết bị và dụng cụ chuyên dùng, hoạt động theo một chế độ hợp lý và có trình độ tổ chức lao động cao.
• Phương pháp sản xuất theo nhóm: Đặc điểm của phương pháp này là không thiết kế quy trình công nghệ, bố trí máy móc, dụng cụ để sản xuất từng loại chi tiết cá biệt mà làm chung cho cả nhóm, dựa vào các chi tiết tổng hợp đã lựa chọn. Các chi tiết trong cùng nhóm được gia công trong cùng một lần điều chỉnh máy.
• Phương pháp đơn chiếc: Tổ chức sản xuất chế biến sản phẩm từng chiếc một hay từng đơn đặt hàng nhỏ. Theo phương pháp này người ta không lập quy trình công nghệ một cách tỷ mỷ cho từng sản phẩm mà chỉ quy định những công việc chung.

Quản lý sản xuất là một công đoạn phức tạp và có vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của doanh nghiệp.

Nguồn: Tổng hợp internet